Koleje indyjskie to prawdziwy stalowy potwór na kołach. Łączna długość ich sieci kolejowej przekracza 64 400 km co plasuje ją na 4 miejscu - po USA, Rosji i Chinach - w rankingu największych, krajowych sieci kolejowych. Według oficjalnego raportu za lata 2010 – 2011, przedsiębiorstwo Indian Railway zarządza 7 133 stacjami, 53 220 wagonami pasażerskimi, 229 381 wagonami towarowymi, 9 213 lokomotywami, a w latach 2010 – 2011 zarobiło netto 1,15 miliona dolarów amerykańskich. Każdego dnia sieć kolei przewozi ponad 20 milionów pasażerów i 2,8 miliona ton towarów. Jest największym jednostkowym pracodawcą w Indiach, zatrudniającym 1,3 miliona pracowników - co czyni ją dziewiątym największym pracodawcą w skali świata. I do tego wszystkiego jest głównym środkiem transportu na duże odległości dla większości turystów przybywających do Indii.

Indyjski wagon klasy SL fot. Krzysztof Stępień
źródło: transazja.pl , © transazja Pierwsze zetknięcie turysty z kolejami indyjskimi nigdy nie jest proste. Wystarczy uświadomić sobie fakt, że w Polsce pasażer ma do wyboru zaledwie 4 klasy wagonów (1 i 2 klasa siedząca oraz kuszetka i wagon sypialny), podczas gdy w Indiach takich klas jest – uwaga – 10! Do tego, w Polsce mamy nie więcej niż 5 typów pociągów pasażerskich, natomiast w Indiach jest ich 11.

W serii artykułów postaramy się przedstawić kluczowe różnice pomiędzy typami prycz, wagonów oraz pociągów poruszających się po indyjskich szlakach kolejowych.

To czy wybierzemy klasę siedzącą czy leżącą zależy przede wszystkim od pory dnia, długości podróży, dostępności miejsc, wymaganego przez nas komfortu oraz zasobności portfela. Jeżeli zdecydujemy się na klasę leżącą, to liczba elementów spośród których możemy wybierać – lub co bardziej prawdopodobne – które będziemy musieli wziąć pod uwagę przy wyborze jest niepokojąco duża.

Rodzaje miejsc leżących w wagonach indyjskich kolei

Wnętrze indyjskiego wagonu klasy SL fot. Krzysztof Stępień
źródło: transazja.pl , © transazja W typowym wagonie indyjskiej klasy leżącej znajdziemy od 2 do 9 prycz przydzielonych do jednej sekcji lub przedziału. W zasadzie każdy rodzaj pryczy różni się czymś od pozostałych. Wybierając rodzaj miejsca w wagonie warto mieć świadomość wad i zalet jakie wiążą się z poszczególnymi pryczami. Niestety, indyjski system rezerwacji nie gwarantuje rezerwacji wybranego przez nas miejsca w wagonie ani nawet rodzaju pryczy. System wprawdzie bierze pod uwagę nasze preferencje, ale ostatecznie przydziela wolne miejsce według sobie znanych zasad. Od tej reguły są odstępstwa, ale o tym napiszemy w następnej części poradnika.

Warto w tym miejscu nadmienić, że jeszcze do niedawna, indyjskie szklaki kolejowe miały różną szerokość torowisk. To wpływało na rodzaj – a co za tym idzie – na budowę wagonów, ich układ i rozmieszczenia prycz. Na szczęście, obecnie torowiska zostały praktycznie ujednolicone i nie ma sensu zajmować się wagonami innej budowy niż te opisane w niniejszym zestawieniu.

Prycza dolna wewnętrzna - Lower Berth [LB]

Zalety:

• Wnętrze indyjskiego wagonu klasy SL fot. Krzysztof Stępień
  źródło: transazja.pl , © transazja Łatwy dostęp do pryczy, brak konieczności wspinania się po drabince.
• Dobra dla osób starszych, kobiet w ciąży lub takich, które mają ograniczenia w poruszaniu się.
• Dostęp do okna przez całą dobę.
• Za dnia, miejsce siedzące przy oknie.
• Łatwy dostęp do bagażu znajdującego się bezpośrednio pod pryczą.

Wady:

• Dolna prycza jest bardzo pożądana przez mieszkańców Indii, przez co bywa trudna do zarezerwowania.
• Na ogół brak możliwości spania za dnia, ponieważ dolna prycza służy pozostałym dwóm podróżnym za miejsce siedzące.
• W klasie Sleeper Class (SL) często siedzi się w przeciągu, gdyż okna w pociągu są na ogół otwarte przez cały dzień.
• W klasie Sleeper Class (SL) Trzeba zwrócić nieco większą uwagę na drobny bagaż – na stacjach łatwo go stracić przez otwarte okna.
• Na ogół podróżujący na tej pryczy kładą się wieczorami spać jako ostatni.

Prycza środkowa wewnętrzna - Middle Berth [MB]

Tego rodzaju pryczy nie znajdziemy w wagonach klasy First Class (FC), First Class AC (1A) oraz AC-Two tier (2A)

Zalety:

• Nieznacznie większa długość pryczy
• Częściowy dostęp do górnej części okna gdy prycza jest rozłożona
• Dość duża łatwość rezerwacji tej pryczy.
• Większa łatwość wspinania się po drabince względem górnej pryczy.

Wady:

• Zupełny brak możliwości spania za dnia, ponieważ środkowa prycza jest niemal zawsze złożona i służy podróżnym jako oparcie pleców.
• Za dnia, miejsce środkowe na dolnej pryczy.
• Jako że prycza jest złożona za dnia, nie ma możliwości trzymania na niej swoich przedmiotów.

Prycza górna wewnętrzna - Upper Berth [UB]

Zalety:

• Wnętrze indyjskiego wagonu klasy SL fot. Krzysztof Stępień
  źródło: transazja.pl , © transazja Prycza jest rozłożona przez całą dobę co umożliwia pasażerowi spanie także w ciągu dnia.
• Można na niej trzymać swoje rzeczy, które są względnie bezpieczne.
• Duża łatwość rezerwacji miejsca.
• Prycza w klasie Sleeper Class (SL) oraz AC three tier (3A) jest wybierana przez bardzo wielu turystów.
• Za dnia, pasażerowi przysługuje miejsce siedzące od strony korytarza na dolnej pryczy. W ten sposób można zarówno wygodnie drzemać jak i siedzieć.
• W miesiącach zimowych, w klasie Sleeper Class (SL), w północnych Indiach (przyjmijmy umownie tereny leżące od Mumbai na północ), jazda na górnej pryczy jest nieco bardziej wskazana, bo unika się w ten sposób przeciągów i wiatru wiejącego przez nieszczelne okna.

Wady:

• Zupełny brak dostępu do okna.
• Wysoka temperatura i zaduch w upalne dni.
• Wymaga wspinania się po drabince.
• Dość niewielka przestrzeń do sufitu, czasem przejawiająca się poczuciem klaustrofobii – dotyczy tylko klas Sleeper Class (SL) oraz AC three tier (3A) i (3E).
• Bliskość wiecznie zakurzonych wentylatorów i lamp - dotyczy tylko klasy Sleeper Class (SL)
• Pasażer leżący na sąsiedniej górnej pryczy jest oddzielony od nas jedynie podsufitową stalową siatką – dotyczy tylko klas Sleeper Class (SL) oraz AC three tier (3A) i (3E).
• W miesiącach letnich, jazda na górnej, wewnętrznej pryczy może być nie do zniesienia z powodu upału, duchoty i bliskości huczących wentylatorów - dotyczy tylko klasy Sleeper Class (SL)

Prycza górna boczna - Side Upper Berth [SU]

Zalety:

• Wnętrze indyjskiego wagonu klasy SL fot. Krzysztof Stępień
  źródło: transazja.pl , © transazja Prycza jest rozłożona przez całą dobę co umożliwia pasażerowi spanie także w ciągu dnia.
• Za dnia, pasażerowi przysługuje miejsce siedzące przy oknie, powstałe ze złożenia dolnej bocznej pryczy. To jedna z głównych zalet tego miejsca, bo pasażer dostaje możliwość wygodnego siedzenia przy oknie przez cały dzień. Siedzenie tego typu jest nieco szersze i bardziej komfortowe. Można nawet wygodnie drzemać w tej pozycji.
• Nieco większa przestrzeń pomiędzy pryczą a sufitem w porównaniu z górną pryczą wewnętrzną.
• Dość duża łatwość rezerwacji tego typu miejsca.

Wady:

• Główną wadą tego miejsca jest zdecydowanie mniejsza długość pryczy względem tych znajdujących się w sekcji wewnętrznej. Dotyczy to tylko wagonów klasy Sleeper Class (SL).  Prycza ma długość jedynie 166,5cm i zakończona jest drewnianą ścianką działową. W ten sposób, pasażer wyższy niż 160cm będzie zmuszony spać z podkurczonymi nogami. Dla wielu osób jest to poważny problem. Co więcej, ścianka działowa oraz bezpośrednia bliskość korytarza uniemożliwiają spanie z nogami wystawionymi poza pryczę. W klasach klimatyzowanych, długość i szerokość bocznej pryczy jest większa i wynosi odpowiednio:
  - klasa 2A = 187 x 55.5 cm
  - klasa 3A = 180 x 59 cm
  - klasa SL = 166.5 x 55 cm
• Zupełny brak dostępu do okna gdy przebywa się na pryczy.
• Często za dnia, bagaże kilku podróżnych są trzymane na tej właśnie pryczy, co utrudnia drzemkę.
• Z uwagi na bliskość korytarza i ciągle przechadzających się po nim podróżnych i sprzedawców należy zwrócić większą uwagę na pozostawiony na pryczy bagaż – zwłaszcza ten drobny.

Prycza dolna boczna - Side Lower Berth [SL]

Zalety:

• Wnętrze indyjskiego wagonu klasy SL fot. Krzysztof Stępień
  źródło: transazja.pl , © transazja Łatwy dostęp do pryczy, brak konieczności wspinania się po drabince.
• Dobra dla osób starszych, kobiet w ciąży lub takich, które mają ograniczenia w poruszaniu się.
• Dostęp do okna przez całą dobę.
• Łatwy dostęp do bagażu znajdującego się bezpośrednio pod pryczą.
• Za dnia, pasażerowi przysługuje miejsce siedzące przy oknie, powstałe ze złożenia dolnej bocznej pryczy. To jedna z głównych zalet tego miejsca, bo pasażer dostaje możliwość wygodnego siedzenia przy oknie przez cały dzień. Siedzenie tego typu jest nieco szersze i bardziej komfortowe. Można nawet wygodnie drzemać w tej pozycji.

Wady:

• Główną wadą tego miejsca jest zdecydowanie mniejsza długość pryczy względem tych znajdujących się w sekcji wewnętrznej. Dotyczy to tylko wagonów klasy Sleeper Class (SL).  Prycza ma długość jedynie 166,5cm i zakończona jest drewnianą ścianką działową. W ten sposób, pasażer wyższy niż 160cm będzie zmuszony spać z podkurczonymi nogami. Dla wielu osób jest to poważny problem. Co więcej, ścianka działowa oraz bezpośrednia bliskość korytarza uniemożliwiają spanie z nogami wystawionymi poza pryczę. W klasach klimatyzowanych, długość i szerokość bocznej pryczy jest większa i wynosi odpowiednio:
  - klasa 2A = 187 x 55.5 cm
  - klasa 3A = 180 x 59 cm
  - klasa SL = 166.5 x 55 cm
• Na ogół brak możliwości spania za dnia, ponieważ prycza służy także pasażerowi z górnej pryczy za miejsce siedzące.
• W klasie Sleeper Class (SL) często siedzi się w przeciągu, gdyż okna w pociągu są na ogół otwarte przez cały dzień.
• W klasie Sleeper Class (SL) Trzeba zwrócić nieco większą uwagę na drobny bagaż – na stacjach łatwo go stracić przez otwarte okna.
• Na ogół podróżujący na tej pryczy kładą się wieczorami spać wtedy, gdy na spoczynek postanowi udać się pasażer z górnej pryczy.
• Z uwagi na bliskość korytarza i ciągle przechadzających się po nim podróżnych i sprzedawców należy zwrócić większą uwagę na pozostawiony na pryczy bagaż – zwłaszcza ten drobny.
• Bardzo mała dostępność tego typu miejsca w systemie rezerwacyjnym. Otóż w wagonie klasy Sleeper Class (SL), nominalnie znajduje się 9 prycz tego typu, z czego aż 5 jest zarezerwowanych dla biletów o statusie RAC. Dodatkowo, bardzo często kolejna prycza jest w gestii konduktora. Oznacza to, że w ogólnym systemie rezerwacyjnym, tylko 3-4 prycze tego typu są dostępne w sprzedaży.

Prycza środkowa boczna - Side Middle Berth [SM]

To nowy rodzaj pryczy umieszczany w wagonach klasy AC three tier Economy (3E). Klasa wagonów 3E została stworzona na potrzeby szybkich i tanich pociągów Garib Raths. Później zaczęła pojawiać się w niektórych składach expresów Duronto. Umiejscowiona jest jako dodatkowa, środkowa prycza pomiędzy pryczami SL i SU. Nie miałem okazji widzieć jej na własne oczy, zatem należy przypuszczać że wiąże się z tymi samymi zaletami i wadami co prycza środkowa w sekcji wewnętrznej.

Zestawienie rodzajów miejsc leżących w indyjskich wagonach

W następnej części opiszemy szczegółowo wszystkie dostępne rodzaje klas wagonów indyjskich kolei. 

Przeczytaj też:
Zrozumieć indyjskie koleje - cz.I wybór miejsca w wagonie
Zrozumieć indyjskie koleje - cz.II rodzaje klas wagonów
Zrozumieć indyjskie koleje - cz.IV rodzaje pociągów

Latasz samolotami? Chcesz dowiedzieć się ile godzin spędziłeś łącznie w powietrzu? Jaki pokonałeś dystans i ile razy okrążyłeś równik? Do jakich krajów latałeś i jakimi samolotami...? Zobacz nową funkcjonalność transAzja.pl: Mapa Podróży
Narzędzie pozwala na zapisanie w jednym miejscu zrealizowanych podróży lotniczych, naniesienie ich tras na mapie oraz budowanie statystyk. Wypróbuj już teraz!