Bolly dance to jeden z najbardziej gorących i ekspresyjnych tańców na świecie. Rytm, energia, dynamiczne a jednocześnie pełne gracji ruchy sprawiają, że podbija on szkoły tańca i kluby fitness w Europie i Stanach Zjednoczonych Ameryki. Coraz większą popularnością zaczyna cieszyć się również i u nas.

Bollywood fot. Daria Pawęda
Bollywood dance to podstawowy element każdego bollywoodzkiego przeboju filmowego. Jest połączeniem tradycyjnych i klasycznych tańców indyjskich takich jak Bharata Natyam, Odissi, Kathak, Bhangra, Dandyia czy Garba z elementami tańca arabskiego, tańca nowoczesnego, jazzu, a nawet hip-hopu. W filmie Bride & Prejudice - bardzo dobrze znanym polskim fanom bollywoodzkiego kina - Kiran (Indira Varma), gdy jej brat Balraj (Naveen Andrews) zaczyna tańczyć, mówi żartobliwie do Darciego (Martin Henderson) - kolegi Balraja - Zaraz zobaczysz hinduskiego Mc Hammera.
 
W filmach Bollywood taniec jest sposobem opowiedzenia jakiejś historii, pokazania uczuć, wyrażenia emocji. Często za pomocą tańca główni bohaterowie wyznają sobie miłość. Warto pamiętać, że muzyka i taniec mają długą artystyczną tradycję w Indiach a ta tradycja znalazła kontynuację w indyjskiej kinematografii. W starszych filmach najczęściej pokazywano układy klasycznych tańców indyjskich a czasami również orientalnych. W nowoczesnych produkcjach są to coraz częściej bardzo skomplikowane układy taneczne i to właśnie one mogą decydować o sukcesie filmu. 

Bollywood dance fot. Daria Pawęda
Bollywood dance to żywiołowa forma ruchu, która angażuje wszystkie części ciała dając świetny trening mięśniom a sformułowanie Bollywood workout czyli trening Bollywood na stałe zagościło wśród tych, którzy chcą być zdrowi, sprawni i fit a przy tym choć na chwilę pragną uciec od rzeczywistości do kolorowego, roztańczonego świata Bollywood i poczuć się jak boski Shah Rukh Khan czy piękna Aishwaryia Rai - megagwiazdy Bollywodzkich produkcji. 

Co to jest Bollywood?
Bollywood to nazwa indyjskiej kinematografii pochodzącej z Bombaju (obecna nazwa miasta to Mumbai). Nazwa powstała z połączenia nazw Bombaj i Hollywood. Chociaż wciąż wiele osób sprzeciwia się tej nazwie, twierdząc, że sugeruje ona, że Bollywood jest jedynie ubogim krewnym Hollywood, to nazwa ta już na stałe przylgnęła do indyjskiego przemysłu filmowego i znajduje się nawet w oxfordzkim słowniku języka angielskiego (The Oxford English Dictionary). 

Filmy bollywoodzkie najczęściej tworzone są w konwencji masala movie. Masala w języku hindi oznacza mieszankę (najczęściej mieszankę indyjskich przypraw). W przypadku Bollywood jest to więc mieszanka różnych stylów filmowych, doprawiona bardzo dużą ilością śpiewu oraz wspaniałego tańca. W większości filmy te opowiadają historie miłosne ale młodzi twórcy filmowi coraz częściej poruszają bardziej ambitne tematy takie jak problemy współczesnych Indii. 

Bollywood to największy przemysł filmowy na świecie. Produkuje się tam około 1000 filmów rocznie (dla porównania w Stanach Zjednoczonych Ameryki produkuje się ok. 720 filmów rocznie). W Indiach codziennie ok. 45 milinów widzów odwiedza sale kinowe. Jest to dużo więcej niż liczba wszystkich widzów odwiedzających rocznie polskie kina. 

Szacuje się, że aktorzy w Bollywood zarabiają ok. 40 % budżetu przeznaczonego na wyprodukowanie filmu. Są oni prawdziwie uwielbiani przez swoich fanów. Miliony wielbicieli Shah Rukh Khana modliło się publicznie o jego zdrowie gdy przebywał on na kuracji zdrowotnej w Wielkiej Brytanii. 

Badshah (król) Bollywood czyli boski Shah Rukh Khan
Niekwestionowanym królem Bollywood jest Shah Ruk Khan cieszący się niegasnącą popularnością wśród milionów fanów na całym świecie. Zagrał jak dotąd w ponad sześćdziesięciu filmach, z czego najbardziej znane polskim jego fanom to Czasem słonce, czasem deszcz (Kabhi Khushi Kabhi Gham), Jestem przy Tobie (Main Hoon Na), Gdyby nie było jutra (Kal Ho Naa Hoo), Żona dla zuchwałych (Dilwale Dulhania Le Jayenge) oraz Asoka Wielki (Ashoka the Great). Shah Rukh Khan to szalenie przystojny, czarujący i błyskotliwy czterdziestojednoletni aktor, a także - chociaż obecnie mało kto o tym pamięta - absolwent Jamia Milia Islamia w Delhi na której otrzymał tytuł magistra komunikacji masowej. O uwielbieniu jakim cieszy się ten aktor w Indiach świadczy choćby fakt, że w zeszłym roku w dniu jego czterdziestych urodzin odbyły się z tej okazji oficjalne uroczystości państwowe a jeden z kanałów telewizyjnych cały program dnia poświęcił właśnie jemu.

Jak tańczą bohaterowie Bollywood
Taniec Bollywood jest bardzo żywiołowy i energiczny ale również zmysłowy i pełen gracji. Aktorzy tańczą w pięknych, kolorowych strojach, najczęściej na tle wspaniałych scenerii. Czasami aktorzy tańczą solo, jednak najczęściej są to opracowane do perfekcji układy taneczne, gdzie główny bohater tańczy razem z innymi tancerzami tej samej płci. Aktorzy oraz pozostali tancerze poświęcają bardzo dużo czasu aby układ taneczny wypadł jak najlepiej. Opowiada o tym m.in. Shah Rukh Khan w filmach biograficznych The Inner Word of Shah Rukh Khan oraz The Outer World of Shah Rukh Khan. 

Każdy taniec kręcony jest podczas wielu ujęć. Są jednak wyjątki, jak np. pierwsza piosenka Brama Bollywood fot. Daria Pawęda
w filmie Jestem przy tobie (Main Hoon Na), która została nakręcona w jednym ujęciu - co było spełnieniem marzeń reżyserki tego filmu i słynnej w Bollywood choreografki Farah Khan. Łatwo domyśleć się, że wszyscy tancerze musieli być doskonale przygotowani do kręcenia tego układu i nie mogli popełnić nawet najmniejszego błędu. Farah Khan jest nie bez powodu uznawana za najsłynniejszą choreografką w świecie Bollywood. Całkowicie zmodernizowała ona taniec, zniosła jej zdaniem zbędne, nadmiernie konserwatywne jego przejawy, czyniąc go rodzajem sztuki. Udało się jej wykreować własny styl oparty na nowoczesnej muzyce, dynamice, synchronizacji i charakteryzujący się wielkim - nawet jak na Bollywood - rozmachem. 

Farah Khan przyznaje, że niewątpliwie wpływ na to, że pokochała taniec miał Michael Jackson. Ponoć jako mała dziewczynka uwielbiała oglądać jego teledysk Thiller i była zachwycona wykonywanymi przez niego układami tanecznymi. Próbowała je naśladować i wychodziło jej to tak dobrze, że później założyła własną grupę taneczną, która wygrywała różne konkursy tańca. Farah Khan jest twórcą układów tanecznych do ponad 50 filmów bollywoodzkich, z czego w Polsce najbardziej znane to Monsunowe wesele, Czasem słońce, czasem deszcz (Kabhi Khushi Kabhi Gham) i Gdyby nie było jutra (Kal Ho Naa Hoo). 

Czasami taniec równa się akrobatycznym występom, z których najsłynniejszy to układ taneczny w filmie Z całego serca (Dil Se) z 1998 r. ułożony przez wspomnianą już Farah Khan. Shah Rukh Khan tańczy w nim razem z Malaiką Arorą i innymi tancerzami do piosenki Chaiyya Chaiyya na dachu jadącego pociągu. Podczas kręcenia tej sceny niekorzystno ze wsparcia kaskaderów ani nawet z żadnych dodatkowych zabezpieczeń Układ ten uważany jest do tej pory za znak rozpoznawczy Bollywood oraz niedościgniony ideał układu tanecznego (inną ciekawostką związaną z tą piosenką jest to, że reżyser Spike Lee wykorzystał Chaiyya, Chaiyya - jako rozpoczęcie i koniec swojego filmu Plan doskonały - The Inside Man, który wszedł na ekrany polskich kin w tym roku. 

Niestety na planie filmowym bywają rónież wypadki. Podczas kręcenia filmu Mohabbatein Jugol Hansraj złamał kostkę, podczas sceny gdy przeskakiwał nad tancerzem i miał zdjąć z ławki Kim Dharmę. 

RK Studio fot. Daria Pawęda
Aktorzy i tancerze pracują bardzo ciężko. Układ do jednej piosenki może być kręcony bardzo długo - wszystko zależy od ich zdolności a także m.in. strojów, które muszą zmienić bo najczęściej w jednym układzie tanecznym zmieniają kostiumy kilka razy oraz w jakiej scenerii muszą tańczyć bo np. na początku układu znajdują się w świątyni ale już w drugiej części na plaży a w trzeciej na tle malowniczych górskich pejzaży. Nie raz zdarzało się, że pozornie dobrze nakręcona scena kiedy bohaterowie zatańczyli dokładnie tak jak to wyobrażał sobie reżyser musiała być powtarzana bo np. w tle nagle pojawił się ktoś z poza planu filmowego... O tego typu zdarzeniach pisze m.in Shashi Tharoor w swojej książce Show Business przetłumaczonej w Polsce jako Bollywood. 

Czasami choreograf musi zmienić zaplanowane wcześniej kroki dopasowując je do indywidualnych możliwości danego tancerza czy aktora. Legendarny Amitabh Bachchan jest bardzo wysoki i aby móc w pełni wykorzystać tę jego zaletę a jednocześnie aby nie zaplątał się on o własne nogi zmieniano układy taneczne tak aby to jego heroina tańczyła wokół niego a nie odwrotnie a dodatkowo do układów tanecznych dodawano elementy walki np. wykopy nogą itp.

Kollywood, Tollywood - czyli nie tylko Bollywood
Indyjski przemysł filmowy to nie tylko Bollywood ale również wytwórnie filmowe usytuowane w innych częściach Indii i tworzące w innych językach niż tylko hindi. Na indyjskiej scenie filmowej ważne miejsca odgrywają takie centra kinematografii jak Kollywood z Madrasu (stan Tamil Nadu) tworzące filmy w języku tamilskim, Tollywood ze stanu Andhra Pradesh tworzące filmy w języku Telugu oraz Mollywood usytuowane na południu Indii w stanie Kerala tworzące filmy w języku Malayalam. Czasami nazwą Tollywood określa się również bengalski przemysł filmowy usytuowany w Kalkucie.

Jak to się zaczęło w Polsce
Chociaż wierni fani Bollywood znali te produkcje już dużo wcześniej to tak naprawdę na dobre w Polsce szał Bollywood rozpoczął się dopiero po wyświetleniu filmu Monsunowe wesele Miry Nair w 2002 r. (który tak naprawdę nie jest do końca produkcją bollywoodzką) oraz filmu Czasem słońce, czasem deszcz (Kabhi Khushi Kabhi Gham) Karana Johana, w 2004 r. Wówczas na stałe do kalendarza imprez filmowych wszedł Festiwal Filmów Pociąg do Bollywood, który ma zasięg ogólnopolski i którego dwie edycje już się odbyły a obecnie przygotowywana jest jego trzecia edycja. W ramach Pociągu do Bollywood widzowie mogli zobaczyć takie megaprodukcje jak Żona dla zuchwałych (Dilwale Dulhania Le Jayenge), Veer-Zaara, Bluffmaster, Jestem przy tobie (Main hoon na) czy Gdyby nie było jutra (Kal Ho Naa Ho). 

Organizowanych jest coraz więcej różnych spotkań związanych z Bollywood. Są to m.in. cykliczne imprezy Bollydance organizowane przez Stowarzyszenie Przyjaciół Indii i Azji Południowej Shamiana (którego jednym z założycieli jest Pan Pradipto Maulik) oraz imprezy Bombay Dreams organizowane przez Noktowizora. Podczas takich spotkań można pobawić się przy najnowszych hitach z filmowych produkcji prosto z Bollywood a często również zapoznać się z kulturą Indii i spróbować specjałów indyjskiej kuchni. 

RK Studio fot. Daria Pawęda
Doczekaliśmy również czasów kiedy to indyjskie megaprodukcje kręcone są również w Polsce. W lutym tego roku przybyła do Polski około czterdziestoosobowa ekipa filmowa z Indii. Wśród nich były gwiazdy Bollywood takie jak Kajol, znana polskim widzom głównie z filmu Czasem słońce, czasem deszcz (Kabhi Khushi Kabhie Gham) oraz Aamir Khan, odtwórca głównej roli w filmie Laagan (przetłumaczonym w Polsce jako Rebeliant). Polskie Tatry zagrały Kaszmir, ponieważ to właśnie tam toczy się część akcji filmu Fanaa (Unicestwienie). Wcześniej to szwajcarskie Alpy miały szansę zastępować Himalaje, jednak w tym roku producenci z Bollywood postanowili wykorzystać malowniczą scenerię w okolicach Zakopanego.

Polski Bollywood dance
W Polsce zajęcia z indyjskiego tańca filmowego oferuje coraz więcej szkół tańca, chociaż daleko nam jeszcze do np. Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych Ameryki czy Kanady, gdzie zajęcia z Bollywood dance prowadzone są nie tylko przez szkoły tańca ale również przez kluby fitness. Na szczęście z roku na rok i my mamy coraz więcej możliwości aby poznawać tą bardzo żywiołową formę ruchu. Dwie najbardziej znane w Polsce nauczycielki indyjskiego tańca filmowego to Rada Marzena Zivkovic czyli Mahavishnupryia oraz Magdalena Niernsee-Durbacz czyli Lakszmi. W Warszawie zajęcia z Bollywood dance prowadzone są m.in. przez Szkołę Tańca Riviera, Teatr Tańca NTF, Galerię Szafa oraz Szkołę Moc Tańca. 

Jeśli więc znudziły Ci się zwykłe zajęcia fitness i masz ochotę na odrobinę szaleństwa przy porywających do tańca rytmach Bollywood, to załóż kolorową długą spódnicę (lehengę) lub spodnie (salwar) i krótką bluzeczkę (choli), zarzuć na plecy kolorowy szal (duppatta) i ruszaj na zajęcia z Bollywood dance. Możesz być pewna, że oprócz poprawienia kondycji czeka Cię również sporo wyśmienitej zabawy i indyjskiej tanecznej masali.

Wrzesień 2006 r.

Latasz samolotami? Chcesz dowiedzieć się ile godzin spędziłeś łącznie w powietrzu? Jaki pokonałeś dystans i ile razy okrążyłeś równik? Do jakich krajów latałeś i jakimi samolotami...? Zobacz nową funkcjonalność transAzja.pl: Mapa Podróży
Narzędzie pozwala na zapisanie w jednym miejscu zrealizowanych podróży lotniczych, naniesienie ich tras na mapie oraz budowanie statystyk. Wypróbuj już teraz!