Język arabski, lugah arabijah, - język świętej księgi islamu Koranu (Qur'anu), Sunn oraz idżtihadu (czyli prawniczych opinii muzułmańskich), język opowieści "Tysiąca i jednej noc", język urzędowy w 24 państwach, jeden z sześciu oficjalnych języków ONZ, język, którym posługuje się obecnie ponad 220 milionów ludzi zamieszkujących tereny od zachodnich krańców Afryki po wschodnią Azję, język modlitwy wszystkich muzułmanów na świecie.

Arabizmy

Nie wszyscy wiedza, że w języku polskim, jak i w wielu innych językach europejskich (głównie w tych, którymi posługują się mieszkańcy terenów wokół Morza Śródziemnego - nie zapominając o języku maltańskim, którego gramatyka oparta jest na gramatyce języka arabskiego) funkcjonuje wiele wyrazów, zwrotów i konstrukcji składniowych związanych z językiem arabskim, czyli arabizmów. Wśród arabizmów oprócz zwrotów związanych bezpośrednio z islamem i kulturą arabską - takich jak dżihad, dżin, emir, fatwa, hadisy, hadżdż, imam, islam, kalif, meczet, medresa, mihrab, minaret, muezin, mułła, muzułmanin, ramadan, sahib, sufizm, sułtan, sunizm, sura, szahada, szarjat, szejk, szyizm, zakat - jest wiele terminów naukowych (głównie związanych z chemią i matematyką) zapożyczonych w średniowieczu z języka arabskiego, gdy nauka w krajach arabskich była na o wiele wyższym poziomie niż w krajach europejskich. Do takich terminów należą z reguły te zaczynające się od rodzajnika "al", np. alchemia, algebra, algorytm, arytmetyka, ale również inne, np. cyfra, szyfr, zenit, zero. Arabizmy odnaleźć możemy także wśród słów używanych w życiu codziennym. Są to np. alkohol, henna, kawa, kuskus, sałata czy takie jak admirał, arsenał, lutnia. Niewiele osób wie, że to właśnie język arabski zapewnił Europie ciągłość kulturową i np. teksty Arystotelesa tłumaczone były na język łaciński z języka arabskiego.

Trochę historii

Najstarsze dowody na istnienie języka arabskiego pochodzą z IX w. p.n.e. Są to neoasyryjskie inskrypcje, które zawierają imiona wodzów arabskich plemion. Wprawdzie wiele spośród imion zapisanych na tych inskrypcjach ma aramejskie brzmienie, to jednak wiele z nich należy do grupy dialektów zwanych językiem protoarabskim lub starożytnym północnoarabskim. Najstarszymi zapisami języka arabskiego są zapisy literami nabatejskimi na królewskiej nagrobnej inskrypcji pochodzącej z 328 r. p.n.e., znalezionej w An-Namara. Natomiast na terenach obecnej Arabii Saudyjskiej, w oazach w regionie północnego Hidżazu - Tajma, al-Hidżr, al-Ula, Dedan - odnaleziono inskrypcje pochodzące z okresu od II w. p.n.e. do VI w. n.e., wspominające króla Lihjan (stąd ich nazwa inskrypcje lihjanickie).

Genealogia

Język arabski należy do rodziny języków chamito-semickich, zwanej również rodziną afroazjanicką lub erytrejską. Rodzina ta dzieli się na pięć podrodzin - semicką, berbero-libijską, egipską (języki wywodzące się ze starożytnego Egiptu a nie współczesny dialekt egipski), koszycką, czadyjską. 

Podrodzina semicka dzieli się na dwie grupy - północnosemicką i południowosemicką, które pod względem geograficznym dzielone są na podgrupy centralne i peryferyjne. 

Język arabski, razem ze wszystkimi swoimi dialektami zaliczany jest do centralnej grupy południowosemickiej (do tej grupy należy również język maltański). Grupa ta dzieli się na dwie podgrupy języków - północnoarabską i południowoarabską. 

Do podgrupy języków południowoarabskich zaliczamy przede wszystkim starożytne języki Arabii Południowej, czyli języki - sabejski, minejski, katabański, hadramaucki, himjarycki, a także dawne i współczesne semickie języki Etiopii - m.in. gy’yz, tigre, tigrinia, amharski oraz języki, które funkcjonują na Półwyspie Arabskim w formie reliktowej i silnie zarabizowanej - mehri, szahri, botahari, harsusi, soqotri. 

Natomiast do podgrupy języków północnoarabskich należą m.in. starsze formy języka arabskiego takie jak język arabski paleograficzny i język poezji tzw. okresu dżahilijja (czyli język z okresu niewiedzy, tj. z czasów przed pojawieniem się islamu) oraz język średnioarabski, którego nazwa odnosi się do języka arabskiego średniowiecznego. Językiem należącym do podgrupy języków północnoarabskich jest również najważniejsza forma języka arabskiego, czyli język Koranu. Również współczesny język arabski zaliczany jest do podgrupy języków północnoarabskich i najczęściej dzielony jest on na współczesny standardowy język arabski (oparty na języku Koranu) oraz współczesne dialekty języka arabskiego.

W życiu codziennym

Współczesny standardowy język arabski nazywany jest często klasycznym językiem arabskim lub arabskim językiem literackim. Jednak nie zawsze oznacza on język literatury i często jest on również językiem różnego rodzaju konferencji, spotkań politycznych a także językiem mediów - prasy, radia, telewizji itp. 

W życiu codziennym Arabowie posługują się współczesnymi - bardzo licznymi - dialektami języka arabskiego. Dialekty te podzielone są na dwie grupy - wschodnią, zwaną orientalną, która obejmuje dialekty Półwyspu Arabskiego a także dialekty: syryjski (Syria, Liban, Jordania), egipski i iracki oraz zachodnią, zwaną maghrebską, która obejmuje dialekty: marokański, mauretański, libijski, tunezyjski i algierski. Bardzo często te dialekty różnią się od siebie w znaczny sposób i Arabowie pochodzący z różnych krajów chcąc porozumieć się rozmawiają w jednym z powszechnie znanych dialektów, np. egipskim (znanym głównie dzięki egipskiej kinematografii) lub syryjskim, który powszechnie uznawany jest za najbardziej elegancki.

Urzędowo

Język arabski jest językiem urzędowym w Algierii, Arabii Saudyjskiej, Autonomii Palestyńskiej, Bahrajnie, Czadzie (razem z językiem francuskim), Dżibuti (razem z językiem francuskim), Egipcie, Erytrei, Iraku (razem z językiem kurdyjskim), Jemenie, Jordanii, Katarze, Komorach (razem z językiem francuskim), Kuwejcie, Libanie, Libii, Maroku, Mauretanii, Omanie, Saharze Zachodniej, Somalii (razem z językiem somalijskim), Sudanie, Syrii, Tunezji i Zjednoczonych Emiratach Arabskich.

Pismo arabskie

Język arabski zapisywany jest arabskim pismem. Jest to alfabetyczne pismo spółgłoskowe, które rozwinęło się z nabatejskiej odmiany pisma aramejskiego. Zapisywane jest ze strony prawej do lewej. Składa się z 18 podstawowych znaków, które po uzupełnieniu kropkami (jedną, dwiema lub trzema) tworzą razem 28 znaków - liter spółgłoskowych. Mają one różne formy, w zależności od swojej pozycji w wyrazie (początkowej, środkowej, końcowej czy izolowanej). Samogłoski wyrażane są za pomocą znaków diaktrycznych, umieszczanych nad lub pod literą. W użyciu powszechnym samogłoski bardzo często w ogóle nie są zapisywane. 

Do najważniejszych odmian pisma arabskiego należy pismo kufickie (kufi) - monumentalne, kwadratowe oraz pismo nashi - kursywne, okrągłe. Obecnie pisma arabskiego używa się również do zapisywania innych języków niż język arabski - stosuje się je w zapisie języków: perskiego, urdu, malajskiego, suahili a do 1929 r. również języka tureckiego.

W Polsce

Coraz więcej Polaków zaczyna uczyć się języka arabskiego. Możliwości jest wiele - od prywatnych lekcji po zorganizowane kursy, również korespondencyjne. Motywacje do nauki bywają różne - od fascynacji kulturą arabską po chęć rozszerzenia swoich kwalifikacji. Język arabski jest również językiem modlitwy muzułmanów, których w Polsce jest wiele. Wśród nich są konwertyci, których jest w Polsce coraz więcej, jak i muzułmanie z tradycjami na ziemiach polskich, czyli Tatarzy, których w Polsce żyje około 5 tysięcy oraz obcokrajowcy, z których największą część stanowią Arabowie, dla których język arabski jest językiem narodowym. Wśród obcokrajowców - muzułmanów znaczącą grupę stanowią również Czeczeni, Turcy i Irańczycy. 
 

Latasz samolotami? Chcesz dowiedzieć się ile godzin spędziłeś łącznie w powietrzu? Jaki pokonałeś dystans i ile razy okrążyłeś równik? Do jakich krajów latałeś i jakimi samolotami...? Zobacz nową funkcjonalność transAzja.pl: Mapa Podróży
Narzędzie pozwala na zapisanie w jednym miejscu zrealizowanych podróży lotniczych, naniesienie ich tras na mapie oraz budowanie statystyk. Wypróbuj już teraz!