Prawosławie - informacje ogólne
- źródło: Przewodnik turystyczny "Szlak Transsyberyjski", Wydanie I, Kraków 2002
- copyright: © Wydawnictwo Bezdroża
Określenie "prawosławny", znaczy tyle, co "ortodoksyjny", czyli prawowierny (ortho - prawdziwy, doksa - wiara, nauka).
Opisując historię prawosławia, należy zacząć od samego początku chrześcijaństwa, kiedy stanowiło ono jeden pień. Z biegiem czasu utworzyły się dwa główne centra chrześcijańskie - Rzym i Bizancjum. Rozwijająca się w dwu różnych kręgach kulturowych religia, zaczęła dzielić się coraz bardziej. Różnice dotyczyły nie tylko kwestii doktrynalnych i stosunku do władzy świeckiej. Dochodziła do tego odmienna liturgia i w innym kierunku podążająca myśl filozoficzna. Ostateczne rozdzielenie prawosławia i Kościoła katolickiego dokonało się w 1054 r., kiedy papież Leon IX wykluczył patriarchę Konstantynopola za odrzucenie dogmatów przyjętych przez katolików na soborze w Nicei (787 r.).
Od początku tak Rzym, jak i Bizancjum prowadziły intensywną działalność misyjną. Strefa wpływów Kościoła wschodniego objęła między innymi Ruś Kijowską, która przyjęła chrzest w roku 988. Kiedy w 1453 r. muzułmanie zdobyli Konstantynopol, chrześcijaństwo na Rusi było już głęboko zakorzenione i właśnie tam zaczęło kształtować się centrum świata prawosławnego. Niewola Konstantynopola, najazdy Mongołów na Ruś i wreszcie przeniesienie stolicy do Moskwy to czynniki, które zaważyły na ostatecznym oddzieleniu rosyjskiego i greckiego prawosławia. Odtąd Moskwa prowadziła samodzielną politykę religijną, a w 1498 r. utworzono patriarchat moskiewski. Niedługo później rozpowszechniła się koncepcja Moskwy jako "trzeciego Rzymu" i zarazem ostatecznej stolicy prawowierności. Myśl ta pokutowała przez wiele lat, pogłębiając przepaść między prawosławiem i katolicyzmem, zacieśniając związek religii z państwem i wpływając na politykę Rosji.
W dziejach prawosławia rosyjskiego nie obeszło się bez konfliktów i rozłamów. Jeden z nich (1653 r.) do pro wadził do odłączenia się wspólnot staroobrzędowców. Powodem były reformy liturgiczne wprowadzone przez patriarchę Nikona. Prześladowani staroobrzędowcy uciekali w różne strony świata, m.in. na Syberię.
W I poł. XVIII w. car Piotr I zlikwidował patriarchat, który zastąpił Świętym Synodem. Reformy te miały na celu jeszcze większe uzależnienie Cerkwi od państwa, niestety doprowadziły do kryzysu prawosławia. Tuż przed rewolucją październikową postanowiono przywrócić patriarchat, niestety późniejsze wydarzenia uniemożliwiły przeprowadzenie jakichkolwiek reform. Rozpoczęły się prześladowania na masową skalę, konfiskaty majątków, antyreligijna agitacja, komuniści zachowali jednak okrojoną i całkowicie podległą hierarchię kościelną. Cerkiew podzieliła się więc na części - oficjalną, sterowaną przez organy rządzące, i podziemną, działającą nielegalnie i często na wygnaniu. Po upadku reżimu podział ten pozostał, gdyż okazało się, że znaczna część biskupów i księży miała powiązania z KGB. Do dziś trwa spór, kto jest prawomocnym spadkobiercom rosyjskiego prawosławia - ci, którzy zdradzili, ale trwali na miejscu, czy ci, który zdecydowanie odrzucili komunizm, lecz opuścili Rosję i wiernych.
Dziś prawosławie przeżywa wielkie odrodzenie. Rząd obdarza Cerkiew licznymi przywilejami, licząc na poparcie z jej strony, jako że ma ona coraz więcej do powiedzenia na arenie politycznej. Odnawia się cerkwie, buduje nowe świątynie, klasztory znów dają schronienie mnichom i mniszkom. Szczególnie wyraźnie widać to w stolicy.
Latasz samolotami? Chcesz dowiedzieć się ile godzin spędziłeś łącznie w powietrzu? Jaki pokonałeś dystans i ile razy okrążyłeś równik? Do jakich krajów latałeś i jakimi samolotami...? Zobacz nową funkcjonalność transAzja.pl: Mapa Podróży
Narzędzie pozwala na zapisanie w jednym miejscu zrealizowanych podróży lotniczych, naniesienie ich tras na mapie oraz budowanie statystyk. Wypróbuj już teraz!